Odpowiednie zabezpieczenie wierzytelności wynikających z umowy nie tylko zmniejsza ryzyko finansowe, lecz zapewnia również należyte wykonanie obowiązków umownych oraz roszczeń z tytułu rękojmi za wady i gwarancji jakości. Z tego też względu dobór właściwego instrumentu ochrony należy do jednych z najistotniejszych zagadnień związanych z negocjowaniem i zawieraniem umów. Jednym z najczęściej stosowanych w praktyce zabezpieczeń wierzytelności pozostaje gwarancja bankowa.
Gwarancja bankowa znajduje zastosowanie w różnorakich sytuacjach. Jak pokazuje praktyka, wierzyciele przyjmują ją na zabezpieczenie spłaty pożyczki lub kredytu, dobrego wykonania umowy, zapłaty za nabyte towary lub usługi, a także jako tzw. gwarancję wadialną, która wystawiana jest w związku z przetargiem albo przy ubieganiu się o udzielenie zamówienia publicznego.
Gwarancja bankowa to udzielane na zlecenie (zleceniodawcy) jednostronne zobowiązanie banku (gwaranta), że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji. Treść gwarancji powinna stanowić w szczególności jaka wierzytelność jest nią objęta, obowiązki banku, dane beneficjenta, jakie dokumenty wykazujące spełnienie warunków zapłaty mają być załączone do żądania zapłaty.
Dodatkowymi klauzulami, które usprawniają zapłatę świadczenia na rzecz beneficjenta są klauzula „zapłaty na pierwsze żądanie” oraz zastrzeżenie, że gwarancja jest nieodwołalna i bezwarunkowa. Takie klauzule w gwarancji skutkują tym, że gwarant nie jest uprawniony do badania zarzutów czy dokumentów dotyczących stosunku podstawowego, w związku z którym gwarancja została wystawiona.
Istotnym aspektem, na który należy zwracać uwagę przy gwarancji bankowej jest termin, do jakiego może być skutecznie zgłoszone żądanie zapłaty. Niemożliwym będzie zaspokojenie się przez wierzyciela z gwarancji, gdy termin ten przypada szybciej niż wymagalna stanie się wierzytelność, którą zabezpiecza, a w umowie z kontrahentem brak jest postanowień zobowiązujących dłużnika do przedłużenia gwarancji lub zapłaty należności, czy też wpłaty kaucji gwarancyjnej. Zalecane jest, w przypadku terminu ważności gwarancji krótszego niż termin płatności, czy termin wykonania umowy lub okres gwarancji i rękojmi za wady, zastrzeganie w samej gwarancji bankowej, że beneficjent może żądać wypłaty całej sumy gwarancji w sytuacji jej nieprzedłużenia.
Gwarancja bankowa pod rygorem nieważności musi zostać udzielona w formie pisemnej (zazwyczaj jest to dokument opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym).
Wybór odpowiedniego rodzaju zabezpieczenia wierzytelności, w tym gwarancji bankowej, uzależniony jest od specyfiki konkretnej transakcji, indywidualnych potrzeb przedsiębiorcy oraz relacji między stronami umowy. Warto więc skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej, aby zminimalizować ryzyka i związane z nimi konsekwencje nieskutecznego zabezpieczenia wierzytelności.
Więcej o zabezpieczeniach prawnych w umowach przeczytasz tutaj.