Inwestor nie zawsze może domagać się zwrotu kosztów wykonania zastępczego od wykonawcy

Adwokaci i radcowie prawni reprezentowali Klienta będącego generalnym wykonawcą robót budowlanych obejmujących budowę hali magazynowej w technologii płyt warstwowych.

Inwestor wystąpił przeciwko Klientowi kancelarii z powództwem o zapłatę kosztów zastępczego usunięcia wad pokrycia dachowego hali oraz kary umownej za zwłokę w usunięciu wad.

Powództwo zostało oddalone w całości.

Sąd rozpoznający sprawę podkreślił, że roszczenie o zwrot kosztów wykonania zastępczego swoją podstawę normatywną znajduje w art. 480 KC. Zgodnie z tym przepisem w razie zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania czynienia, wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do wykonania czynności na koszt dłużnika.

W ocenie Sądu treść przedmiotowego przepisu wskazuje jednoznacznie, że roszczenie o wykonanie zastępcze przysługuje wierzycielowi w razie zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania czynienia, a zatem dotyczy niewykonania zobowiązania.

W literaturze i orzecznictwie przyjmuje się, iż do wykonania zastępczego przewidzianego w art. 480 § 1 KC konieczne jest upoważnienie sądowe, przy czym przepis ten nie wyklucza tego, że strony mogą w umowie przewidzieć uprawnienie wierzyciela do wykonania zastępczego w razie zwłoki dłużnika, wyłączając konieczność uzyskiwania upoważnienia sądowego, na zasadzie swobody umów (art. 353¹ KC).

W umowie Klient i inwestor ustalili, że jeżeli Klient (jako wykonawca) nie dokona usunięcia wad w określonym przez strony terminie, to inwestor ma prawo dokonać usunięcia wad w własnym zakresie i obciążyć kosztami z tego tytułu Klienta.

Wobec powyższego, Sąd przyjął, że inwestor na podstawie postanowień umowy mógł przystąpić do usunięcia wad we własnym zakresie, lecz dopiero po bezskutecznym upływie terminu na usunięcie wad ustalonego wspólnie przez strony. W przedmiotowej sprawie strony takiego terminu nie uzgodniły, wobec czego inwestor nie miał prawa skorzystać z uprawnienia umownego do zastępczego usunięcia wad.

Sąd uznał, że celem postanowienia umownego dotyczącego wykonania zastępczego było, aby pozwany miał świadomość, że nieusunięcie wad w ustalonym terminie spowoduje koszty po jego stronie. Dodatkowo, termin, jaki strony miały ustalić miał być realny dla usunięcia stwierdzonych wad.

Skoro natomiast nie doszło do spełnienia warunków określonych w umowie łączącej klienta z inwestorem, to zdaniem Sądu brak podstaw do obciążania klienta kosztami wykonania zastępczego.

Odnośnie do zasadności powództwa o zapłatę kary umownej za zwłokę, Sąd stwierdził, że pozwany Klient nie pozostawał w zwłoce, bowiem podjął czynności zmierzające do usunięcia wad oraz dokonał pewnych napraw. Sąd wskazał, że opóźnienie i zwłoka to przypadki uchybienia w wykonaniu zobowiązania w czasie umówionym, przy czym tylko zwłoka stanowi przypadek nienależytego wykonania zobowiązania.

Prezentowany wyrok Sądu Okręgowego jest ważną wskazówką dla inwestorów, aby przed zastosowaniem wykonania zastępczego wzywali wykonawców do dokonania naprawy/usunięcia wad robót budowlanych/obiektów pod rygorem zastosowania wykonania zastępczego.

Prawnicy kancelarii dzięki skutecznej argumentacji faktycznej i prawnej doprowadzili do oddalenia powództwa w całości. Wyrok nie jest prawomocny.