Zrzeczenie się odszkodowania za przejęcie prawa własności nieruchomości i wygaszenie hipoteki w związku z procedurą ZRID

Doświadczenie / 18.10.2017

Prawnicy Kancelarii reprezentowali Klienta, tj. spółkę z o.o. działającą w branży nieruchomości komercyjnych, w procesie sądowym dotyczącym zwrotu kwoty przekraczającej 700 tys. złotych, odpowiadającej wartości odszkodowania wypłaconego przez gminę w związku z przejęciem prawa własności nieruchomości oraz wygaszeniem hipotek obciążających nieruchomości w trybie specustawy drogowej (zrid).

W związku z realizowaną inwestycją, Klient zawarł z prezydentem miasta – jako zarządcą dróg publicznych oraz jako organem wykonawczym gminy, umowę określającą zasady realizacji budowy i przebudowy dróg publicznych w związku z inwestycją niedrogową. Umowa zawarta została w trybie art. 16 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Z uwagi na skomplikowaną sytuację własnościową terenu oraz częściowo nieuregulowany stan prawny nieruchomości, na których zrealizowane miały być drogi, w umowie przyjęto, że wykorzystany zostanie tryb przewidziany w specustawie drogowej. W umowie, poza uregulowaniem kwestii związanych z ustaleniem zasad realizacji budowy i przebudowy dróg publicznych, Klient zobowiązał się do dokonania na rzecz gminy darowizny przysługujących mu praw rzeczowych do nieruchomości, na których powstaną drogi publiczne, przy czym umowa darowizny miała zostać zawarta przed wydaniem decyzji zrid.

W sprawie nigdy nie doszło do dokonania darowizny, wobec czego zastosowanie znalazł tryb przewidziany w specustawie drogowej. W pierwszej kolejności wydana została decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, na mocy której wskazane w niej nieruchomości z mocy prawa stały się własnością gminy, zaś kolejną decyzją prezydent miasta ustalił odszkodowanie na rzecz Klienta za przejęcie przez gminę prawa własności nieruchomości oraz odszkodowanie na rzecz banku za wygaszenie hipotek obciążających prawo własności.

Gmina wypłaciła odszkodowanie przyznane na rzecz banku w związku z wygaszeniem hipotek obciążających prawo własności nieruchomości, zaś następnie zażądała od Klienta zwrotu kwoty odpowiadającej wysokości tego odszkodowania. Klient odmówił zapłaty, a powstały pomiędzy stronami spór trafił przed sąd.

W toku postępowania prawnicy Kancelarii argumentowali m.in., że postanowienia umowne, na które powoływała się gmina, a dotyczące zrzeczenia się odszkodowania czy też zobowiązania do jego zwrotu, pozostawały nieważne, jako sprzeczne z powszechnie obowiązującymi przepisami, w tym przepisami Konstytucji, które stanowią, że wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie za słusznym odszkodowaniem. Prawnicy Kancelarii podnosili także, że Klient nie otrzymał od gminy jakiegokolwiek odszkodowania, bowiem odszkodowanie wypłacone przez gminę na rzecz banku stanowiło odszkodowanie za wygaszenie hipoteki obciążającej prawo własności wywłaszczonych działek, nie zaś odszkodowanie z tytułu przejęcia przez gminę prawa własności nieruchomości.

Dzięki pomocy Kancelarii sprawa zakończyła się pełnym sukcesem – powództwo gminy zostało oddalone w całości, a motywy zapadłych w sprawie rozstrzygnięć dały uzasadnienie prawne dla kolejnego sporu o wypłatę odszkodowania na rzecz Klienta.