W dniu 24 września 2023 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1688).
Nowelizacja kształtuje szereg nowych pojęć i w znacznym stopniu reorganizuje system planowania przestrzennego. Jedną z kluczowych zmian jest wprowadzenie planu ogólnego gminy, który będzie miał formę aktu prawa miejscowego. Będzie to obligatoryjnie uchwalany dokument planistyczny, obejmujący swoim zasięgiem całą gminę. Plan ogólny gminy zastąpi obecnie obowiązujące studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Zachowają one swoją moc do czasu wejścia w życie planu ogólnego w danej gminie, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2025 r. Jest to jednocześnie termin, do którego samorządy mają czas na uchwalenie planu ogólnego gminy.
Zmiana ustawy skutkuje również wprowadzeniem nowego systemu teleinformatycznego, jakim będzie Rejestr Urbanistyczny. Instrument ten stanowić ma zintegrowany system, służący jako źródło informacji i danych, w tym danych przestrzennych, związanych z planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym. Dostęp do rejestru będzie bezpłatny i dostępny dla wszystkich, co niewątpliwie zwiększy jawność informacji z zakresu polityki przestrzennej. Warto jednak zaznaczyć, że biorąc pod uwagę konieczność utworzenia systemu teleinformatycznego i przygotowania instytucji do wprowadzania określonych danych, ustawodawca wskazał, że przepisy dotyczące Rejestru Urbanistycznego wejdą w życie dopiero z dniem 1 stycznia 2026 r.